Yazılımların Telif Hakkı Korunması (Korsan Yazılım Kullanımı)

Günümüzde teknolojinin gelişmesi ile beraber yazılımlardan önemli ölçüde yararlanılmaktadır.  Bu yararlanma bazen eğlenme ve zaman geçirme amacı ile olurken bazen de ticari nitelik taşımaktadır.

Yazılımlar, lisans bedeli ödenerek kullanılmaktadır. Yazılımın sahibinin izni olmadan, lisans sözleşmesi yapılmadan ve ücreti ödenmeden bilgisayar yazılımının kırılması (crack) ve ya kırılmış haldeki yazılımın kullanılması, çoğaltılması, dağıtımı ve ticareti gibi durumlarda bilgisayar yazılımlarının (programlarının) telif hakkı sahibinin haklarının ihlali yaşanmakta olup hukuka aykırılık unsuru var olmaktadır. Bu gibi durumlarla karşı karşıya kalınmaması içinde yazılımların telif hakkı korunması sağlanmalıdır.

Yazılımların Tabi Olduğu Mevzuat

Yazılımların telif hakları korunması, Fikri Hukuk alanında eser kategorisi ile mümkün olmaktadır. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre yazılımların telif hakkı korunmasından yararlanabilmesi için mevzuata belirtilen eser kategorisinde (ilim ve edebiyat eserleri kategorisi) yer alması ve sahibinin özelliğini taşıması gerekmektedir.

Türk Ceza Kanunu’nun Bilişim Suçları başlıklı 243. ve 244. maddelerinde de yazılımlarla ilgili hukuki düzenlemeler yer almaktadır.  6102 sayılı Türk ticaret Kanunu’nda haksız rekabet kapsamında, Marka Korunması Hakkında KHK ile marka suçu kapsamında, VUK’a göre vergi kaçakçılığı kapsamında değerlendirilebilecek düzenlemeler mevcuttur.

Yazılımların Telif Hakkı Korunması (Yazılımların Korsan Kullanıma Karşı Korunması)

Yazılımların telif hakkı korunması (yazılımların korsan kullanıma karşı korunması), yazılımların eser olarak kabul edilmelerinden dolayı, bunlarla ilgili başvuru, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na yapılmaktadır. Ancak bu başvuru, yazılımların telif hakkı korunmasından yararlanmak için zorunlu değil ihtiyari bir başvurudur. Bakanlıkça alınan başvurular üzerine derinlemesine bir inceleme yapılmamaktadır. Yani yazılımların telif hakkı korunması için yapılan işlemler daha çok tespit ve ilan amacıyladır.

Yazılımların telif hakkı korunması ile korunan eserler yaratıcısına eseri üzerinde hem mali hem de manevi haklar tanımaktadır. Mali haklar; eseri işletme, çoğaltma, yayma, temsil, yayın ve umuma iletim hakkıdır. Ayrıca yazılımların telif hakkı korunmasından yazılımın ara yüzüne ve herhangi bir öğesine temel oluşturan düşünce ve ilkeler yararlanmamaktadır.

Yazılımların telif hakkı korunması sağlandıktan sonra, hak sahibi olduğunu belgeleyen yazılım sahibi, çoğalma, dağıtma, ticaretini yapma gibi hususların engellenmesini talep edebileceği gibi FSEK’nın 38.maddesinde yer alan düzenlemeye istisna olarak şahsi kullanımın ve şahsi kullanım amacıyla çoğaltılmasının engellenmesini de talep edebilmektedir.

FSEK’ya göre yazılımının haksız olarak lisanssız kullanılması, çoğaltılması, satışı vb. hakkın özüne zarar verici uygulamalarda yazılımların telif hakkı korunması kapsamında sahibi tarafından cezai soruşturma ve tazminat davası açılabilmektedir.

Yazılımların Telif Hakkı Korunması Kapsamında Suç Teşkil Eden Fiiller

1. Lisansı satın alınmadan kopya yazılım kullananlar,
2. Lisanssız kopya yazılım satanlar,
3. Lisanssız kopya yazılımları ticari amaçla elinde bulunduranlar, bedelsiz dağıtanlar, kiraya verenler,
4. Yasal kullanım hakkına sahip olduğu yazılımı lisansta izin verilenden fazla çoğaltanlar, bu kopyaları kiralayan satan dağıtan ya da bedelli bedelsiz başkasına verenler veya buna benzer olarak lisans sözleşmesine aykırı davrananlar,
5. Lisans sahibinin izni olmadan bir yazılıma kendi adına koyanlar,
6. Başkasının yazılımını kendi yazılımı gibi gösterenler,
7. Yazılımı sahibinin izni olmadan değiştirenler,
8. Yazılımın lisansını devredenin izni olmadan başkasına devredenler ya da buna benzer bir tasarrufa konu edenler,
9. Lisanslı yazılımın koruma sistemini ortadan kaldıranlar, geçersiz kılanlar, bu işe yarayan teknik araçları elinde bulunduranlar, dağıtanlar,
10. Bilgisayar sistemindeki programları, verileri veya diğer unsurları hukuka aykırı olarak ele geçirenler,
11. Korsan kopyalama fiili esnasında aynı zamanda marka ve ticari unvan hakları ve vergi mevzuatı da ihlal edilmiş olanlar.

Yazılımların Korsan Kullanılması Durumunda Mevzuatlarda Yer Alan Yaptırımlar (Korsan Lisanssız Yazılım Kullanımı Cezası)

1. İşledikleri suçun türüne göre, 2 yıldan 6 yıla kadar hapis ve 50.000 TL’den 150.000 TL’ye kadar ağır para cezası,
2. Soruşturma esnasında lisanssız yazılımların bulunduğu durumlarda bunlar toplatılır, bilgisayarlar ve buna benzer teknik araçlar mühürlenir, işyeri kapatılır, dava sonunda hem yazılım hem de bilgisayarlar müsadere ve imha edilmektedir.
3. Mahkeme masrafları faillerden alınarak suça ilişkin mahkeme kararının yüksek tirajlı gazetelerde ilan edilmesi,
4. TCK’ya göre 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılması, 6 aydan 3 yıla kadar da meslek ve ticaretten men cezası verilmesi,
5. VUK’a göre, suç fiilerinden menfaat temin edenler vergi kaçakçılığı suçundan ayrıca para ve hapis olmak üzere vergi cezaları ile cezalandırılmaktadırlar.
6. TTK’ya göre 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmaktadırlar.
7. Markaların Korunması Hakkındaki KHK’ya göre; 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ile 300TL’den 7.300TL’ye kadar ağır para cezası ile cezalandırılmaktadırlar. Ayrıca 1 yıldan az olmamak kaydı ile meslek ve ticaretten yasaklanmaktadırlar.
8. Her bir yazılım için ayrı ayrı talep edilebilecek miktarlarda yüksek oranlarda tazminat ödemek zorunda kalmaktadırlar.

Yazılımların Telif Hakkı Korunmasında (Korsan Yazılım Kullanımında) Sorumlu Olanlar ve Suçun Failleri Sayılabilecekler Kimseler

1. Bilgisayar kullanıcıları, bilerek ya da bilmeyerek lisanssız yazılım kullanmakla yasalar karşısında suç işlemiş sayılmaktadır.
2. Yazılımın lisansız kullanılmasını önlemeyen yöneticiler, kendileri suç işlemiş gibi cezalandırılmaktadır.
3. Lisanssız yazılımı satanlar, çoğaltanlar, dağıtımını yapanlar ağır yaptırımlara tabidir. Ayrıca bu şekilde işlenilen suç, dolandırıcılık kapsamında değerlendirilmektedir.
4. Yazılımların telif hakkı korunması suçlarını bilerek veya ihmal ile işleyenler,
5. Yazılımların telif hakkı korunması suçlarına herhangi bir şekilde iştirak edenler,

Sonuç olarak, yazılımların telif hakkı korunması sağlanılarak büyük hak kayıplarının oluşması önlenmeye çalışılmakta ve kanunda tanımlanmış suç unsurlarının karşı taraf için oluştuğu bilinciyle sorumlular hakkında yaptırımlara başvurulabilmektedir. Bu kapsamda yazılımlarınız lisanssız korsan kullanılmakta ise veya bilgisayar yazılımını korsan kullanmadan dolayı suç isnadı varsa Mıhcı Hukuk Bürosu’nun uzmanlık alanlarından olan bilişim hukuku konusunda uzman avukatımız ile çalışabilirsiniz.