Şirket Ortağının Ortaklıktan Çıkarılması

Şirket Ortağı Ortaklıktan Nasıl Çıkarılır?

14/02/2011 tarihli, 27846 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış ve 01/07/2012 tarihinde yürürlüğe girmiş olan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu; şirket ortağının ortaklıktan çıkarılması (ortaklıktan çıkarma) konusundaki ayrıntıları belirlemiş olan en önemli kaynaktır.

Şirketlerin nitelikleri itibariyle şirket ortağının ortaklıktan çıkarılması (ortaklıktan çıkarma) konusu 6102 sayılı TTK’da farklı düzenlemelere sahiptir.

Anonim Şirket Ortağını Ortaklıktan Çıkarma

Anonim şirket ortağının ortaklıktan çıkarılması, ıskat yoluyla gerçekleşmektedir. Anonim şirkette ortaklıktan çıkarılan ortağa, şirkete getirdiği sermaye değeri iade edilmemektedir. Bu konu kapsamlı olduğundan başka bir yazımıza bu konuya değineceğiz.

Limited Şirkette Şirket Ortağının Ortaklıktan Çıkarılması

Limited şirket ortağının ortaklıktan çıkarılması ise şirket sözleşmesinde öngörülen nedenler ve mahkeme kararıyla olmak üzere 2 şekildedir.

Limited şirket ortağı sözleşmede öngörülen çıkarma sebeplerine istinaden genel kurul kararıyla şirkette ortaklıktan çıkarılabilmektedir. Bu halde şirket ortaklığından çıkarılma kararı, ilgili ortağa noter aracılığıyla bildirilmektedir. Ortaklıktan çıkarılma kararına karşı ortak, kararın noter aracılığıyla kendisine bildirilmesinden itibaren üç ay içinde iptal davası açabilmektedir.

Şirket sözleşmesinde ortaklıktan çıkarılma sebepleri öngörülmemiş olsa bile şirket, mahkemeye müracaat ederek bir ortağın haklı nedenlerle şirketten ihraç edilmesini talep edebilmektedir.  Ancak şirketin bu davayı açabilmesi için bu yönde bir genel kurul kararının alınmış olması gerekmektedir. Talebin mahkeme tarafından kabulü durumunda şirket organlarının ve diğer ortakların muvafakatine gerek olmadan karar tarihi itibariyle limited şirket ortağının ortaklıktan çıkarılması gerçekleşmiş olur.

Limited şirkette şirket ortağının ortaklıktan çıkarılması konusunda genel kurulca karar alınabilmesi için, genel kurulda temsil edilen oyların en az üçte ikisinin ve oy hakkı bulunan esas sermayenin tamamının salt çoğunluğunun bir arada bulunması gerekmektedir.

Limited şirkette ortaklıktan çıkarılan ortağın payının karşılığı (ayrılma akçesi) ödenmektedir. Bu şirkette ortaklıktan çıkarılmış ortağa karşı şirketçe ödenmesi gereken bir borçtur. Limited şirket o anda iflasa düşerse şirkette ortaklıktan çıkarılan ortak, bir şirket alacaklısı gibi iflas masasına iştirak etmektedir. Şirkette ortaklıktan çıkarılan ortak, esas sermaye payının gerçek değerine uyan ayrılma akçesini isteme hakkına sahip olmaktadır. Ayrıca şirket sözleşmesinde bu yönde bir düzenleme olmasa dahi şirkette ortaklıktan çıkarılan ortak ayrılma akçesini talep etme hakkına sahiptir. Dolayısıyla, ayrılma akçesi şirket sözleşmesinde düzenlenmesi gereken zorunlu bir unsur olmamaktadır.

Limited şirket ortağının ortaklıktan çıkarılması halinde, şirketin tek kişi olarak ticari hayatına devam etmesi halinde şirketin feshi oluşmamaktadır. Bu durumun tescil ve ilan ettirilerek limited şirket tek ortaklı olarak ticari faaliyetine devam edecektir  ve limited şirketin son durumu ilan ettirilmektedir.

Limited şirket ortağının ortaklıktan çıkarılması soncunda çıkarılan ortak, doğrudan ya da bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılması kapsamında öğrenmiş olduğu şirket sırlarını, ortaklıktan çıkarılmış olsa dahi daima gizli tutmak, diğer ortaklar dahil üçüncü kişilere açıklamamak ve korumakla yükümlüdür.

Limited şirket ortağının ortaklıktan çıkarılması soncunda çıkarılan ortak, şirketin çıkarlarını zedeleyebilecek davranışlarda bulunması ortaklıktan çıkarılmış olsa dahi yasaklı olma durumu devam etmektedir. Bu kapsamda, şirketin korunmaya değer menfaatlerinin (projeleri, yatırımları, kurduğu, kurmakta olduğu ticari, sınai, finansal ilişkiler gibi) ihlali ile şirket işletmesinin, bağlı şirketlerinin, müşteriler çevresinin, dağıtım kanallarının ve diğer ilişkilerinin kayba uğraması halinde bu duruma aykırı davranılmış olacaktır.

Adi Şirkette Şirket Ortağını Ortaklıktan Çıkarma

Adi şirket ortağının ortaklıktan çıkarılması kanun kapsamında mümkün olup bunun için çıkarılmak istenen ortak dışındaki diğer ortaklar yazılı bildirimde bulunarak aşağıdaki şu kişileri şirkette ortaklıktan çıkarabilmektedirler. Bunlar;

• Ortaklardan birinin feshi ihbar etmesi halinde diğer ortaklar şirketi sona erdirmek yerine feshi ihbar eden ortak,
• Tasfiye payı haczedilen ortak,
• İflas eden ortak.

Adi şirket sözleşmesinde şirket ortağının ortaklıktan çıkarılması hususunda özel birtakım çıkarma sebepleri öngörülebilmektedir. Bu halde de ilgili ortak sözleşmede yer alan sebep gerekçe gösterilerek şirkette ortaklıktan çıkarılma gerçekleştirilebilmektedir.

Adi şirkette çıkarılmak istenen ortak dışındaki diğer ortakların şirket ortağının ortaklıktan çıkarılması kararı, mahiyeti itibariyle bir ortaklar kararıdır. Dolayısıyla ortaklıktan çıkarılma kararının, sözleşmede aksi öngörülmedikçe oy birliği ile alınması icap eder.

Kollektif Şirket Ortağını Ortaklıktan Çıkarma

Kollektif şirket ortağının ortaklıktan çıkarılması hususu, kanunda aşağıdaki şu kişilerin oy birliği ile ortaklıktan çıkarılmalarını öngörmektedir. Bunlar;

• Ortaklardan birinin feshi ihbar etmesi halinde diğer ortaklar şirketi sona erdirmek yerine feshi ihbar eden ortağı ortaklıktan çıkarabilmektedirler.
• Tasfiye payı haczedilen (şahsi alacaklısı feshi ihbar eden) ortağı çıkarabilmektedirler.
• İflas eden ortağı çıkarabilmektedirler.
• Şirket süresinin uzatılmasını itiraz eden ortağı çıkarabilmektedirler.
• Haklı sebeplerin varlığı halinde herhangi bir ortağı çıkarabilmektedirler.
• Bunlar dışında, kollektif şirket sözleşmesinde de özel birtakım çıkarma sebepleri öngörülebilinmektedir.

Kollektif şirkette ortaklıktan çıkarılan ortak, keyfiyetin ticaret siciline tescil ve ilan edildiği ana dek üstlenilen borçlar dolayısıyla sorumlu olmaya devam etmektedir.  Ancak bu sorumluluk, ilandan itibaren 3 yılın geçmesiyle birlikte zaman aşımına uğramaktadır. Ayrıca kollektif şirkette çıkarılan ortağa tasfiye payı ödenmektedir.

Sonuç olarak ayrıntıları ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’da tüm şirket biçimlerinde ortağının ortaklıktan çıkarılması halleri, gerekçeleri ve sorumluluklarının devamlılığı açısından olmak üzere ayrı başlıklar halinde düzenlenmiştir. Ancak ayrıca bakılması gereken mevzuatlar ve Yargıtay Kararları açısından bu durumların değerlendirilmesi söz konusu olduğundan işin uzmanı bir avukata danışılarak işlemlere başvurulması başarılı sonuçlar elde etmek için yegane yoldur.