Sigorta Tahkim Nedir?
Genel yargılama yolunda iş yükünün gün geçtikçe artması, hukuki uyuşmazlıkların neticeye ulaşmasını zorlaştırmaktadır. Yargılanma sürecinin çok uzun sürmesi maddi gerçekliğin de vaktinde ortaya çıkmasına engel olmaktadır. İşlerin bu denli aksamasına bağlı olarak da kişilerin anayasal hakkı olan “hak arama hürriyeti” sekteye uğramaktaydı. Kanun koyucu, yeni düzenlemeler ile alternatif çözüm yollarını hukuk sistemimize eklemeye çalışmaktadır. Alternatif çözüm yolları ile amaçlanan, uyuşmazlıkların daha hızlı ve daha az maliyetli şekilde neticeye ulaşmasıdır.
Sigorta Tahkiminde Mevzuat
2007 yılında yayınlanan 5684 sayılı Sigortacılık Kanunun 30. maddesinde “Sigortacılıkta Tahkim” konusu ele alınmıştır. Tahkim uygulamasının sigortacılık alanına getirilmesi ile, sigorta ettiren veya sigorta sözleşmesinden menfaat elden ele ile riski üstlenen taraflar arasında uyuşmazlıkların çözüme ulaşması amaçlanmıştır. Kanun koyucu madde gerekçesinde; sigortacılık alanında ihtisas mahkemelerinin bulunmaması, adli yargı içerisinde yargılama sürecinin uzun sürmesi nedeniyle sigortalıların mağduriyetinin oluştuğu ve tüm bunların sonucu olarak sigorta sektörüne duyulan güvenin azalması nedeniyle tahkim uygulamasının gerekli bir yol olduğunu vurgulamaktadır.
Sigorta Tahkim Başvurusu Nasıl Yapılır?
Tahkim başvuruları kural olarak dosya üzerinden incelemeye tabi tutulur, ancak hakemler tarafından gerekli görülürse duruşma yapılır. Bu nedenle başvuruda belgeleri eksiksiz olarak sunmak, netice açısından önem arz etmektedir. Tahkim sistemi dahilinde olan bir sigorta kuruluşu ile uyuşmazlığa düşüldüğünde ilk olarak sigorta kuruluşuna başvurmak gerekir. Kuruluştan gelen nihai cevap; talebi karşılamadığında veya düzenlenen yasal süre içinde cevap verilmediği takdirde, komisyona başvurma hakkı doğmaktadır.
Sigorta Tahkim Başvuru Sırasında İstenecek Belgeler
- Islak imzalı başvuru formu (Sigorta Tahkim Komisyonu internet sitesinden temin edebilirsiniz)
- Geçerli bir kimlik belgesinin fotokopisi
- Tahkim başvuru ücretinin ödendiğine dair banka dekontu
- Sigorta kuruluşunun başvuruyu olumsuz sonuçlandıran, imzalı nihai cevap yazısı veya başvuru yaptıktan sonra kuruluşun onbeş iş günü -trafik sigortasına göre onbeş gün- sonunda yazılı cevap vermediğini ispatlayan belge. (Örneğin; noter ihtarnamesi)
- Sigorta kuruluşundan alınan cevabın talepleri neden karşılamadığını açıklayan ve komisyondan başvuru ile ne talep edildiğini açıklayan beyan
- Uyuşmazlık konusunda haklılığa delil olan her türlü belge (Örneğin; sigorta sözleşmesi)
- Vekil ile yapılan başvurularda, vekilin alternatif çözüm yollarına veya Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurmaya yetkili olduğunu belirten vekaletname
Son olarak uyuşmazlık hakkında başvuru yapmadan önce sigorta kuruluşunun, uyuşmazlık konusunun gerçekleştiği tarihten önce Sigorta Tahkim Komisyonuna üye kuruluşlar arasına girmiş olması gerekmektedir. Aksi takdirde komisyona yapılan başvuru işleme alınmayacaktır.
Sigorta Tahkim Başvuru Ücretleri
Komisyona başvuru yapılırken yatırılacak ücret, uyuşmazlık konusunun değerine göre değişkenlik göstermektedir. Komisyon tarafından belirlenen tarife şu şekildedir;
- 0-5000 TL arasındaki tutarlar için başvuru ücreti, 100 TL
- 5001-10000 TL arasındaki tutarlar için başvuru ücreti, 250 TL
- 10001-20000 TL arasındaki tutarlar için başvuru ücreti 350 TL
- 20001 TL ve üzeri tutarlar için başvuru ücreti, uyuşmazlık konusunun %1.5’u şeklinde belirlenecektir. Ancak yatırılan başvuru ücreti 350 TL’den az olamaz.
Başvuru ücretlerinin hangi bankaya yatırılacağı, ilgili hesap numarası ve şube numarası gibi bilgilere “Sigorta Tahkim Komisyonu” internet sitesi üzerinden erişebilirsiniz.
Sigorta Tahkim Başvuru Aşamaları ve Başvurular Nasıl Sonuçlandırılır?
Yapılan başvuru ilk olarak, komisyon raportörleri tarafından gerekli şartların sağlanıp sağlanmadığının tespit edilmesi adına ön incelemeye tabi tutulur. Raportörler, başvurunun hakem heyetince incelemeye gönderilecekleri hususunda en geç 15 gün içinde karar vermelidir. Hakem heyeti tarafından değerlendirmeye tabi tutulacak başvurular hakkında 4 ay içinde karar verilir. Taraflar bu 4 aylık sürenin uzaması konusunda anlaşabilirler.
Uyuşmazlığa ilişkin verilen hakem kararı, komisyonca taraflara tebliğ edilir ve saklanması üzere mahkemeye iletilir.
Sigorta Tahkim Komisyonunda Hakemler
Tahkim uygulamasının hızlı ve etkin şekilde işlemesinde en önemli unsur da hakemlerin belirli özelliklere sahip olmasıdır. Hakemlerin sigortacılık alanında belirli bir bilgiye ve tecrübeye sahip olmaları önemlidir. Hakimler, uyuşmazlıklarda aktif rol alabilmeleri için öncelikle bir eğitime tabi tutulmaktadırlar. Ayrıca sigorta hakemlerinin, ilgili kanunun 3. maddesinde sigorta şirketleri kurucuları için öngörülen konkordato ve iflas ilan etmemiş olma şartlarını sağlamaları gerekmektedir. Son olarak hakemlerin dört yıllık fakülte mezunu olmaları, en az beş yıl süre ile sigorta hukuku alanında ve on yıl süre ile sigortacılık ile ilgili deneyim sahibi olmaları aranmaktadır.
Sigorta Tahkim Komisyonu Hakem Kararına İtiraz
- maddenin 12. fıkrasına bakıldığında, tahkim komisyonunun 5.000TL altında bir değere sahip kararlarının kesin olduğu kabul edilmektedir. Konusu 5.000TL’den fazla olan uyuşmazlıklarda itiraz yolu açıktır. İtiraz yolunun kullanılabilmesi için uyuşmazlığın 18 Ekim 2013 tarihinden sonra tahkime konu edilmiş olması gerekmektedir. Çünkü 12. fıkradaki düzenleme belirtilen tarihte kanun maddesine eklenmiştir. Buna göre kararın ilgiliye tebliğinden itibaren 10 gün içinde ilgili komisyona itirazda bulunabilir. İtiraz başvuru formunun doldurulması ve itiraz başvuru ücretinin bu 10 günlük süre içinde kamisyona sunulması gerekmektedir. İtirazın gerçekleşmesi varsayımında hakem kararının icrası durmaktadır. İtirazı değerlendirecek olan hakem heyeti iki ay içerisinde bir karar vermelidir. İtiraz üzerine heyetin verdiği karar kesindir. Kanun koyucu bu konuda bir istisna getirmiştir, konusu 40.000TL ve üzeri olan uyuşmazlıklarda, hakem heyetinin itiraza ilişkin kararına karşı temyiz yoluna başvurma imkanı bulunmaktadır. Son olarak; tahkim süresinden sonra karar verilmiş olması, talep edilmemiş bir şey hakkında karar verilmiş olması, hakemlerin yetki alanına girmeyen konu hakkında karar verilmiş olması ve tarafların iddiaları hakkında karar verilmemiş olması ihtimallerinde temyiz yolunun açık olduğu belirtilmiştir. Temyize ilişkin usul ve esaslar için Hukuk Muhakemeleri Kanunu temel alınacaktır.
İtirazın İncelenme Süreci
Yapılan itirazlar ilk olarak Komisyonca usul bakımından değerlendirmeye alınır. Usule uygun itirazda bulunulmadığı sonucuna varılırsa itiraz reddedilir. Yatırılan itiraz ücretinin yüzde doksanı ilgiliye iade edilir. Usul incelemesinden geçen itiraz başvurusu, üç kişiden oluşan hakem heyeti önüne gelir. Hakem heyeti, iki aylık yasal süre içinde karar vermek zorundadır.
Sigorta Tahkim Komisyonunda Bilirkişi
Uyuşmazlıkların çözüme ulaşması adına gerekli görüldüğü takdirde, Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelik’in 16. maddesine uygun olarak Hazine Müsteşarlığı tarafından belirtilen esaslara uygun olmak koşuluyla bilirkişi atanması söz konusu olacaktır.
Write a comment: