Kamudan İhraç Edilen Memurlar Ne Yapabilir?

Kamudan ihraç edilen memurlar ve kamu görevlileri ne yapabilir? Hangi yargı yoluna başvurabilir? 15 Temmuz 2016 tarihinden sonra Fetö/Pyd terör örgütünün devlet içerisinden temizlenmesi adına olağanüstü bir dönem içerisinde girildi. Bu kapsamda da yayınlanan 667, 668, 669, 670 ve 672 sayılı kararnameler ile bu örgütle bağlantısı olan avukat, öğretmen, memur ve TSK mensubu askerlerin içerisinde bulunduğu birçok kamu personeli devletten ihraç edilmiştir.

Kamudan İhraç Edilen Memurlara Uygulanan Diğer Yaptırımlar

Kamudan ihraç edilen memurlara bununla birlikte aşağıdaki diğer yaptırımlar da uygulanmaktadır;

1. Bir daha herhangi bir kamu hizmetinde çalışamamaları,
2. Silah ruhsatları, gemi adamlığı ve pilot lisanslarının iptal edilmesi,
3. Oturdukları lojmanlardan ve orduevlerinden on beş gün içerisinde tahliye edilmeleri,
4. Özel güvenlik şirketlerinin kurucusu ve çalışanı olamamaları,
5. Pasaportlarının iptal edilmeleridir.

Ayrıca ihraç işlemleri sırasındaki diğer önemli bir faktörde kamudan ihraç edilen memurun emekliliğe hak kazanıp kazanmadığıdır. Emekliliğe hak kazanan memurlar, devletten ihraç edilseler dahi emeklilik ikramiyelerini kazanabilmekte ve geriye dönük sigorta primleri ile ilgili bir hak kaybı yaşamamaktadırlar. Bununla birlikte kamudan ihraç edilen personellerin işsizlik maaşı da alamamaktadır.

Kamudan İhraç İşlemleri İle İlgili Yapılabilecek Hukuki İşlemler

Yapılan memurların açığa alma işlemlerinin en ince ayrıntısına kadar incelenerek kamudan ihraçların yapılacağını düşünmekle birlikte bu kadar büyük bir temizleme operasyonunda mağduriyetlerde yaşanabileceği ve uygulanan yaptırımların ağırlığı neticesinde kendisine haksızlık yapıldığını, yanlış değerlendirme yapıldığını ve böylece mağduriyet yaşadığını düşünen ve ne yapacağını bilemeyen ve yol arayan birçok devlet memuru kişiler de bulunmaktadır.

Kamudan ihraç edilen memurların yapacakları işlemler ise hangi KHK ile mesleklerinden çıkarıldığına göre farklılık göstermektedir. 667 sayılı KHK’da söz konusu örgütlerle bağlantılı olan kişilerin meslekten çıkarılmalarına kişinin çalıştığı kurum tarafından düzenlenecek bireysel idari işlemlerle gerçekleştirileceği belirtilmiştir.668, 669, 670 ve 672 sayılı KHK’larla ise ekli listelerde kişilerin adı ve soyadına yer verilerek genel düzenleyici işlemlerle kişilerin kamu kurumlarından çıkarıldıkları bildirilmiştir. Bu nedenle de kişiler hangi KHK ile kamu görevlerinden ihraç edildiler ise o duruma uygun kanun yoluna başvurmalıdırlar. Bunlar ise genel hatlarıyla şunlardır;

1-667 sayılı KHK dayanak gösterilerek kamudan ihraç edilenler; çalıştıkları kurumlardan kendilerine verilmiş bir ihraç kararı söz konusu olduğundan bunu tebliğ almalarından itibaren 60 gün içerisinde İdare Mahkemesi’nde iptal ya da iptal ile birlikte tam yargı davası açabilmektedirler. İlgili Mahkemede’de kararın verilmesi ve var ise diğer iç hukuk yolları tüketildikten otuz gün içerisinde Anayasa Mahkemesi’ne ve buranın verdiği red kararının ardından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurma hakkına da sahiptirler. Ayrıca bu KHK ile kamudan çıkarılan kişiler yeni bir KHK’ya ihtiyaç olmaksızın yargının kararı ile görevlerine dönebilmektedirler.

2-668, 669, 670 ve 672 sayılı KHK’larda yer alan ekli listelerle kamudan ihraç edilen personeller, genel düzenleyici işlemlerle doğrudan meslekten çıkarma işlemi gerçekleştirildiğinden ve ortada davaya konu edilebilecek kanunlarda yer alan anlamda bir idari işlem bulunmamasından dolayı bu durum karşısında yapabilecek iki yol bulunmaktadır.

İlk olarak, meslekten ihracınızın gerçekleştirildiği KHK’nın yayınlanma tarihinden itibaren otuz gün içerisinde söz konusu KHK ile erişim hakkı engellendiğinden bahisle doğrudan Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunulmaktadır. Reddedilmesi halinde de AİHM’e başvuru gerçekleştirilmektedir. Ancak söz konusu başvurularla sadece kişinin haksızlığa uğradığından bahisle tazminat talebinde bulunulabilir ve mesleğinize dönülmesine karar verilmemektedir.

İkinci yol da, kişinin işe iadesi için çalıştığı kuruma başvuruda bulunması halidir. Bu durumda kurum başvuruyu reddedebilir ya da başvuru tarihinden itibaren altmış gün içerisinde cevap vermez ise işe iade talebi red işlemi olarak kabul edildiğinden hukuki olarak idari davaya konu olabilecek bir idari işlem gerçekleşecek ve idari yargıya başvurulabilecektir. Böylece red işlemine yönelik olmak üzere ilgili İdare Mahkemesi’nde altmış gün içerisinde iptal ya da tam yargı davası başvurusunda bulunulabilmektedir. Ancak açılan davada, red işlemine dayanak gösterilen ve kamudan ihraç edildiğiniz KHK’nin Anayasaya aykırı olduğundan bahisle iptaline yönelik ilgili mahkemeden Anayasa Mahkemesi’ne başvurmasını talep edebilirsiniz. Sadece Anayasa Mahkemesi’nin ilgili KHK’nın iptaline karar vermesi halinde ise kamuya dönmeniz gerçekleşmemektedir. Bunun yanında yeniden bir KHK yayınlanması halinde işinize geri dönülebilinmektedir.

Açığa Alınan Kamu Görevlilerinin Başvurularda Dikkat Edilecek Diğer Hususlar

Genel hatlarıyla kamudan ihraç edilenlerin yargı yolunda izleyeceği yollar yukarıda belirtilmekle birlikte bu başvurular sırasında dikkat edilecek diğer hususlar ise şunlardır;

• İdare Mahkemesi’nde açılacak davalar, kamu görevlisinin son görev yaptığı idare mahkemesinde duruşma talepli açılmalıdır.
• İdare Mahkemesi’nde kamudan çıkarıldığınız herhangi bir KHK ile ilgili yürütmeyi durdurma talepli dava açılmamaktadır. Açılması halinde de reddedilmektedir. Zira olağanüstü dönemlerde idari yargı yolu açık olmakla birlikte yürütmeyi durdurma işlemi açısından kapalıdır.
• İdare Mahkemesi’nde görevden alma işleminin iptal edilmesi yönünde bir iptal davası açabileceğiniz gibi iptal işlemi ile birlikte göreve iade edilmenizi, görevden ayrı bırakıldığınız süre zarfında alamadığınız özlük haklarının geri iadesi ve alamadığınız tüm maddi hakların yasal faizi ile birlikte ödenmesi talepli tam yargı davası da açabilirsiniz.
• İlgili idare mahkemenize başvurunun yapılmasının ardından davanızla ilgili olumsuz bir karar verilmesi halinde Bölge İdare Mahkemesi’ne ve Danıştay’a süresinde temyiz ve itirazda bulunabilirsiniz.
• Yüksek Mahkemelere başvurunuzun reddedilmesi halinde de Danıştay Dava Daireleri Üst Kurulu’na süresinde itiraz hakkınız mevcuttur. Buranın da olumsuz bir karar vermesi ile birlikte tüm iç hukuk yolları tüketilmiş bulunmaktadır.
• İç hukuk yollarının tüketilip hala da olumlu bir karar alamamanız halinde de verilen kararın kesinleşmesinin ardından otuz gün içerisinde Anayasa Mahkemesi’ne yaşanılan haksızlığın bedeli olarak tazminat talebinde bulunabilirsiniz.
• Anayasa Mahkemesi’nin de taleplerinizi reddetmesinin ardından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne tazminat başvurusunda da bulunabilirsiniz.
• Kamudan çıkarıldığının ilgili KHK ile ilgili yukarıda belirtilen kanun yolları yerine farklı bir kanun yolu denediğinizde ya da ilk başvurmanız gereken yere daha sonra daha sonra başvurmanız gereken yere ilk olarak başvurmanız hallerinde ise olumsuz bir karar verilerek diğer haksızlığı giderici kanun yollarına başvuru süresini kaçırabilmektesiniz.
• Ayrıca 19 Eylül 2016 tarihinden itibaren Ankara’da Başbakanlık, diğer illerde valilikler bünyesinde oluşturulan Kriz merkezleri ya da kurullarına haksızlığa uğradığını düşünen her memur e-mail, faks veya yazılı dilekçe ile itiraz başvurusunda bulunabilmektedir. Bununla birlikte Ak Parti Genel Merkezi’nde bulunan AKİM, Başbakanlık bünyesindeki BİMER gibi birimlere de itiraz başvurusunda bulunabilmektedir. Ancak söz konusu kurullara itiraz başvurusunda bulunulması yasal bir işlem olarak görülmemektedir. Bu nedenle bu kurullara başvuru yapılmış dahi olsa yasal yollara başvuru işlemleri gerçekleştirilmelidir.

Görüleceği üzere bu süreçte hangi yargı yollarına nasıl başvurulacağı belirsizliği mevcut olup karmaşık olarak birçok kişi farklı tutumlarda bulunmaktadır. Bu nedenle durumunuzla ilgili profesyonel yardım alarak bir avukata ya da hukuk bürosuna danışmalısınız.