Ehliyete El Konulmasına İtiraz

Kanun koyucu, trafik kazalarındaki muazzam derecedeki can ve mal kaybının önüne geçebilmek adına ve oluşacak herhangi trafik kaynaklı hukuki ihtilafı çözüme kavuşturabilmek adına trafik hukuku mevzuatını oluşturmuştur. Trafik hukuku mevzuatı Karayolları Trafik Kanunu, Türk Ceza Kanununun belirli hükümleri ve diğer kanunların ilgili hükümlerinden oluşmaktadır. Trafik hukuku mevzuatının insan hayatı adına en önemli hükümleri trafiğin güvenliğinin sağlanmasına yönelik hükümler olup mevzuat trafik güvenliğini ihlal eden sürücülere yönelik idari para cezası, hapis cezası veya geçici olarak ehliyete el konulmasını öngörmüştür. Ancak hukukumuzda ehliyete el konulmasına itiraz hakkımız da mevcuttur.

Ehliyete el konulmasında yetki kolluk kuvvetlerinin trafik birimlerinde olup bu trafik kontrol birimlerinin ilgili yönetmelik gereği yapacağı hukuki usul ve esaslara uygun denetimler esnasında sürücünün kanuna aykırı vaziyette seyir halinde bulunması durumunda ehliyetine el konulabilecektir. Uygulamada ehliyete el konulması cezası daha çok 100 ceza puanını doldurmak, Karayolları Trafik Kanunu madde 51’de belirtilen hız yasağını delmek ve – en çok karşılaşılan durum- Karayolları Trafik Kanunu madde 48 fıkra 5’te belirtilen alkollü araç kullanma ve alkol cihazına üflememe hallerinde rastlanmaktadır.

Alkollü araç kullanma cezası iki farklı kanunda öngörülmüş cezalara tabidir. Bunlardan ilki Kabahatler kanununun ilgili hükmü gereğince idari para cezası ve Türk Ceza Kanununun ilgili hükmü gereğince 2 yıl üst sınırdan başlayan hapis cezalarıdır. Eğer alkol oranı denetimde 100 promil alkol üzerinde çıkarsa alkollü araç kullanma cezasına sürücü karşı karşıya kalacağı ceza yargısı sonucunda çarptırılacaktır. Ancak sürücü trafik kontrolünde 100 promil alkolün altında bir promil seviyesi ile karşı karşıya kaldığında bu sefer idari para cezasına çarptırılacaktır. Ancak bu cezalara karşı ilgili itiraz yolları açıktır. Çünkü çoğu kez bu cezalar sürücülere hukuka aykırı sebeplerle verilmiş olmaktadır. Cezaya çarptırılan sürücünün ilgili hukuki itiraz yoluna trafik hukuku avukatı ile birlikte başvurmaları halinde cezadan kurtulabilmesi ve ödediği idari para cezasını geri alabilmesi mümkündür.

Alkollü araç kullanma nedeni ile ehliyetine el konulan sürücünün ehliyetine el konulma süresi bu yasağı kaçıncı defa ihlal ettiğine göre değişmektedir. En kısa 6 ay en uzun 5 senelik dönemler için ehliyete el konulabilecektir. Bu sürelerin tamamlaması ile birlikte sürücü idari para cezasının ödendiğini belgeleyen makbuz ve ehliyetinin alındığını belgeleyen tutanak ile bölge trafik bürosundan ehliyetini geri alabilecektir. Ayrıca 2 sene ve daha ehliyete el konulması durumlarında sürücüler, sürücü davranışlarını geliştirme eğitimine tabi tutulacaklardır. Bu eğitimin süresi 4 haftadır. Ancak sürücü belgesinin alınmasının hukuka aykırı olduğunu, ilgili hukuki usul ve esaslara uygun davranılmadan tutanak tutularak alındığını iddia eden kişiler kendisine biçilen mahrumiyet süresini beklemeden sürücü belgesinin iadesi ve sürücü belgesinin alınmasına dair tutanağın iptaline yönelik dava açabileceklerdir.

Kanun koyucu trafik denetimlerinde alkollü sürücülerin alkol promil seviyesinin yapılan ölçümlerde 50 üzeri olması halinde ehliyetlerine el konulmasını ancak kullanılan aracın hususi araç olmaması halinde eşik promil seviyesinin 20 olması ve hususi aracını sürmeyen sürücülerin 20 promil alkol seviyesi üzerinde kontrole yakalanması halinde ehliyetlerine el konulması gerektiğini ve bu sayede trafiğe çıkmalarının önüne geçerek trafik güvenliğinin sağlamak istemiştir.

Bunlara ek olarak alkol ölçüm cihazına üflememe nedeni ile de ehliyete el konulması durumu mevcuttur. Hatta bazı durumlarda hem alkol ölçüm cihazına üflememe nedeni ile hem de alkollü araç kullanma nedeni ile el koyma durumu ile karşılaşmaktayız. Bunlardan eğer birisi varsa diğeri olmaması gereklidir. Bunla ilgili aldığımız iptal kararları mevcuttur.

Alkollü Araç Kullanma ve Alkol Ölçüm Cihazına Üflememe Nedeniyle Ehliyete El Konulmasına Nasıl İtiraz Edilir?

Ehliyete el konulmasına itiraz konusu uygulamalı hukukta yetkili ve görevli mahkeme tespiti açısından yıllardan beri sorun yaratmakta olup bu konu çoğu çağı uyuşmazlık mahkemesi önüne, sürücü belgesinin alınması tutanağının iptali davasında görevli ve yetkili mahkemenin tespiti yapılması için getirilmiştir. 2013 yılında Karayolları Trafik Kanunu madde 112’de yapılan değişikliğe kadar alkolü araç kullanmadan dolayı ehliyetine el konulan kişilerin sürücü belgesinin alınmasına dair tutanağın iptaline ilişkin dava yolunda idari yargı yolu kullanılmakta olup bu idari işleme karşı bölge idare mahkemelerinde idari işlemin iptali davası açılmaktaydı. Ancak 2013 yılında ilgili kanunda yapılan değişiklikle birlikte bu davanın sulh ceza mahkemelerinde açılmasına ve yargılamanın sulh ceza mahkemelerinde yapılması gerekmektedir. Nitekim 2014 senesinde uyuşmazlık mahkemesi de verdiği bir kararda sürücü belgesinin alınmasına dair tutanağın iptaline yönelik sulh ceza mahkemesinde açılan davanın bu mahkemece görevsizlik kararı gereği reddedilmesinin yanlış olduğunu ve bu dava yolunun Karayolları Trafik Kanunu madde 112 gereğince sürücü belgesinin alınma işleminin gerçekleştirildiği adli yargı yeri sulh ceza mahkemesinde kullanılması gerektiğine hükmetmiştir ve dava dosyasını geri sulh ceza mahkemesine göndermiştir.

Ayrıca önemle belirtmek gerekir ki ehliyete el konulmasına itiraz etmek isteyen sürücülerin zaman aşımı sürelerinden dolayı dava hakkını kaybetmemeleri için ellerini çabuk tutarak gerek kendileri gerekse bir trafik hukuku avukatına vekaletname vermek suretiyle bu haklarını kullanmaları gerekmektedir.