Dernek Nasıl Kurulur?

DERNEK NASIL KURULUR? DERNEK KURULUŞ İŞLEMLERİ VE GEREKLİ BELGELER

Yazımızda derneklerin nasıl kurulduğuna değineceğiz ancak buradaki işlemleri hukuki açıdan sıkıntı çıkmaması için dernekler hukuku avukatı ile çalışmanız hem zaman kazanmanızı sağlayacak hem de hukuki problemlerin ve davaların önüne geçmenizi sağlayacaktır.

Anayasa’nın 33.maddesine göre herkesin önceden izin almaksızın dernek kurma hürriyeti mevcuttur. Ayrıca 5235 sayılı Dernekler Kanunu ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ile de dernek ve faaliyetleri, kuruluş işlemleri düzenlenmiştir.

Dernek

23.11.2004 sayılı 5235 sayılı Kanuna göre, kazanç paylaşma amacı dışında yani ticari amaç gütmeyip hukukumuzda yasaklanmış haller haricinde belirlenmiş ortak amacı gerçekleştirmek üzere, en az 7 kişi ya da kurum ya da kuruluşlar tarafından bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek iradesi ile oluşturulan tüzel kişiliğe sahip kişi topluluklarıdır.

Dernek Kurabilecek Kişiler

Hukukumuza göre fiil ehliyetine sahip kişi ya da kurum veya kuruluşlar, önceden izin almadan dernek kurma hakkına sahiptir. Ancak ayırt etme gücüne sahip olmakla birlikte henüz 15 yaşını bitirmiş ancak ergin olmamış çocuklar; yasal temsilcilerinin izni ile birlikte çocuk dernekleri kurabilir ve ya kurulmuş çocuk derneklerine üye olabilirler. Söz konusu çocuk dernekleri ise çocukların toplumsal, ruhsal, ahlaki, bedensel ve zihinsel yetenekleri ile spor, eğitim ve öğretim haklarını, sosyal ve kültürel varlıklarını, aile yapısını ve özel yaşantılarını korumak ve geliştirmek amacı ile kurulmuş olmalıdır.

Ayrıca 12 yaşını bitiren küçükler ise yasal temsilcilerinin izni ile çocuk derneklerine üye olabilmektedirler. Ancak söz konusu derneğin yönetim ve denetim kurullarında görev alamamaktadırlar. Bunlarla birlikte çocuk derneklerine 18 yaşından büyükler kurucu ya da üye olamamaktadır. Ayrıca Türk Silahları Kuvvetleri ve kolluk kuvvetleri mensupları ile kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri hakkında da bazı özel kanunlarla kısıtlamalar getirilmiştir.

Derneğin Amaçları

Kurulmak istenilen derneğin amacı,  Anayasa’da ve kanunlarda belirtilen yasaklanmış durumları ve konusu suç oluşturan eylemleri gerçekleştirmek için kurulmuş olmamalıdır. Ticari menfaat elde etmek, genel ahlaka, kamu düzenine, milli güvenliğe, genel sağlığa aykırılık, suç işlemeye yardımcı, başkalarının hürriyetini sınırlandırma da gütmemelidir. Söz konusu derneğin amacı belirtilen unsurların dışındaki amacını belirleyip ortak bir gayeyi gerçekleştirmeye yönelik, anlaşılabilir, süreklilik arz edici olmalıdır.

Dernek Kuruluşu İçin Gerekli Belgeler

Dernek kurmak isteyen kişi ya da kuruluşlar, mevzuata göre aşağıdaki belgeleri bulundukları yerin en büyük mülki amirine teslim etmek zorundadır. Büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde kalan ilçeler hariç olmak üzere diğer ilçelerdeki dernek kuruluş işlemlerinde istenen belgeler birer nüsha arttırılarak verilmektedir. Bu belgeler şunlardır;

1. Kurucular tarafından imzalanmış iki adet kuruluş bildirimi,
2. Her sayfası imzalanmış üç adet dernek tüzüğü,
3. Kurucuların nüfus cüzdanı fotokopisi,
4. Kurucular arasında Türk vatandaşı olmayan kişiler var ise bunların Türkiye’de yerleşim hakkının bulunduğuna dair durumu gösteren belgelerin fotokopisi,
5. Kurucuları arasında tüzel kişiliğe sahip kurum ya da kuruluşların bulunması halinde bu tüzel kişilerin unvanı, yerleşim yeri ve kuruluş belgesi ile tüzel kişiliklerin organları tarafından yetkilendirilen gerçek kişinin belirtildiği kararın fotokopisi,
6. Kurucular arasında yabancı dernek ve vakıf dışında kar amacı gütmeyen kuruluşlar bulunması halinde, bu kurum ya da kuruluşların dernek kurucusu olabileceğine dair İçişleri Bakanlığı’nca verilmiş izin belgesi,
7. Yazışma ve tebligatı almaya yetkili kişi veya kişilerin adı, soyadı, yerleşim yerlerini ve imzalarını belirten liste,
8. Dernek merkezi olarak görülen yerin tapu kütüğünde mesken olarak gösterilmesi halinde kat maliklerinin oy birliği ile alacağı karar ya da muvafakatname örneği,
9. Merkez olarak görülen yerin tapu kütüğünde işyeri, dükkan ya da büro olarak görülmesi halinde tapu fotokopisi, söz konusu yer kira ise kira kontratı, bedelsiz tahsis edilecekse mülk sahibinden bedelsizdir yazısı,
10. Çocuk dernekleri kurulmak isteniyorsa kurucuların yasal temsilcilerinin izni,

Dernek Tüzüğü

Dernek kuruluş işlemleri sırasında hazırlanması gerekenlerden bir tanesi de dernek tüzüğüdür. Her dernek, hukukumuza göre tüzük oluşturmak zorundadır. Zira tüzükte yer almayan bir konuda kanun hükümleri uygulanmakla birlikte hukukta da bir boşluk olması halinde uyuşmazlıkların çözümü zora düşebilmektedir. Ayrıca oluşturulan tüzüğe hukukumuza aykırı olmamak kaydı ile dernek amacı ile bağlantılı olarak her konuda maddeler eklenebilmektedir. Ancak mevzuata göre dernek tüzüğünde belirtilmesi gereken hususlar da mevcuttur. Bunlar ise şunlardır;

1. Kurulmak istenilen derneğin adı ve merkezi,
2. Derneğin geçici yönetim kurulu listesi, adı, soyadı, görev ve unvanı,
3. Amacı, bu amacı gerçekleştirmek için yapılması gerekli çalışmalar, bu çalışmaların biçim ve faaliyet alanları,
4. Üye olma ve üyelikten çıkarılma şartları,
5. Genel kurulunun toplanma şekli ve zamanı,
6. Genel kurulunun görev ve yetkileri, karar alma usul ve şekilleri,
7. Derneğin yönetim ve denetim kurullarının görev ve yetkileri, asil ve yedek üye sayısı,
8. Şubesinin olup olmayacağı, olacaksa nasıl kurulacağı ve genel kurulda nasıl temsil edileceği,
9. Üyelerinin ödeyeceği aidatların miktarının belirlenme şekli,
10. Borçlanma usulleri ve iç denetim şekli,
11. Tüzüğünün değiştirilme usulü,
12. Fesih halinde dernek mallarının ne şekilde tasfiye edileceği,
13. Derneğin gelir kaynaklarıdır.

Derneğin Zorunlu Organları

Derneğin kuruluş işlemleri sırasında mevzuata göre oluşturulması gereken zorunlu organları mevcuttur. Ancak her dernek zorunlu organları dışında başka organlar da oluşturabilmektedir.

Derneğin kuruluş işlemleri sırasında oluşturulması gereken ve tüzükte belirtilmesi gereken zorunlu organları ise şunlardır;

• Genel Kurul,
• Yönetim Kurulu,
• Denetim Kurulu’dur.

Yabancı Dernekler

Yabancı dernekler hukukumuzda belirtilen şartları gerçekleştirmesi halinde ülkemizde Dışişleri Bakanlığı’nın görüşü ile İçişleri Bakanlığı’nın izni ile aşağıdaki eylemleri gerçekleştirebilmektedir. Bunlar ise şunlardır;

• Faaliyet ve işbirliğinde bulunmak,
• Şube açmak,
• Üst kuruluş kurmak,
• Üst kuruluşlara katılmaktır.

Dernek Kuruluş İşlemleri – Dernek Nasıl Kurulur?

Dernek kurmak isteyen kişi ya da kurumlar, kuruluşları için gerekli belgelerini, hazırladıkları tüzüklerini ve kuruluş bildirimlerini, kurulmak istedikleri yerleşim yerlerindeki en büyük mülki amirlerine yani vali ya da kaymakama vermeleri ile kuruluş işlemlerine başlarlar. Böylelikle de kurulmak istenilen derneğin, tüzel kişilik kazanma anı başlamış olmaktadır.

Mülki idare amiri olan vali ya da kaymakam tarafından dernek kuruluş bildirimi gün, saat de belirtilerek Dernekler Müdürlüğü birimine havale edilmektedir. Ayrıca başvuru sahibine de kuruluş bildirimi ve eklerinin alındığına dair Alını Belgesi verilmektedir.

Dernek kuruluş belgeleri, en büyük mülki amir tarafından 60 gün içinde incelenmektedir. Bu süre içerisinde verilen belgelerde bir noksanlık ya da hukuka aykırılık bulunması halinde bunların giderilmesi ve tamamlanması için derhal dernek kurucularına talepte bulunulmaktadır. Bu talebin dernek kurucularına tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde eksiklik giderilmez ise en büyük mülki amir derneğin feshi davası açması için ilgili Cumhuriyet Savcılığı’na durum hakkında bildirimde bulunmaktadır. Cumhuriyet Savcısı ise derneğin feshine ilişkin olarak Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açmaktadır.

Kurucular veya avukatı tarafından başvuru belgeleri eksiksiz olarak hazırlanması halinde ise en büyük mülki amirin onayı ile dernek, kütüğe kaydedilerek kuruluş işlemleri tamamlanmaktadır.