Soybağının Reddi Davası

Soybağının reddi davası, çocuk ile baba arasındaki soy ilişkisinin sonlandırılması için açılan dava türüdür. Nesebin Reddi Davası olarak da adlandırılabilmektedir.

Soybağı, kan bağıdır. Soybağının reddi davası ile de çocuğun baba ile kan bağı ilişkisi sonlandırılarak Miras Hukuku ve Medeni Hukuk açısından bazı etkiler göstermektedir. Soybağınının reddi davasını kısaca tanımlamak gerekirse babalık karinesine dayanarak çocuğu olmadığı halde kanunen babası sayılan kimsenin babalık sıfatı sona erdirilmektedir.

Soybağının açılması için hukukumuz ikili bir ayrım öngörmüştür. İlki çocuğun evlilik içinde ana rahmine düşmesi ve bu çocuğa karşı açılacak olan soybağının reddi davasında evlenmeden itibaren en ez 180 gün geçtikten sonra ve evliliğin bitiminden en fazla 300 gün içinde doğan çocuk evlilik içinde ana rahmine düşmüş sayılıp babalık karinesi oluşturduğundan evlilik içindeki erkeğin nüfusuna kaydedilmektedir. Bu sebeple davacı kocanın babalık karinesinin geçerli olmadığını ispat etmek zorundadır. İkincisi çocuğun evlenmeden önce veya ayrı yaşaması sırasında ana rahmine düşmesi ile bu çocuğa karşı açılacak soybağının reddi davasında davacı kocanın başka herhangi bir kanıt sunmadan davayı başarılı bir şekilde sonuçlandırması mümkündür. Ama yine de mahkeme, araştırma safhasında tarafların çocuk ile ilişkisini, kan tahlilleri, DNA testine başvurmaktadır. Taraflar da iddialarını her türlü delille ispatlayabilmektedirler.

Soybağının Reddi Davası Açabilecek Kimseler

Soybağının reddi davası açabilecek kimseler, evlilik birliği içindeki baba ve bunun yanı sıra çocuk da dava açabilmektedir. Ayrıca evlilik birliği içindeki babanın yani kocanın mirasçıları da soybağının reddi davası açabilmektedir. Kocanın altsoyu, anası, babası ve ya baba olduğunu iddia eden kişi, dava açma süresinin geçmesinden önce kocanın ölmesi, gaipliğine karar verilmesi veya sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybettiğini öğrendiği andan itibaren 1 yıl içinde soybağının reddi davası açabilmektedir. Çocuğa tanınan dava açma hakkı ise çocuğun ölümü ile birlikte sona ermektedir, altsoyuna geçmemektedir. Ayrıca ergin olmayan çocuk için soybağının reddi davası kayyum tarafından açılabilmektedir. Ayrıca ergin olmayan çocuk için annenin kayyum olarak atanması aralarındaki menfaat ilişkisi gereği mümkün olmamaktadır.

Soybağının reddi davası açılabilecek kimseler, davayı kimin açtığına göre farklılık göstermektedir. Soybağının reddi davasını koca açar ise, davanın yöneltilebileceği kimseler anne ve çocuktur. Bu davada anne ile çocuk arasında zorunlu dava arkadaşlığı olduğundan sadece bir tanesinin talebi ile dava açılmamaktadır.

Ancak çocuk açar ise davanın açılabileceği kimseler koca ve annedir. Bu durumda da aralarında zorunlu dava arkadaşlığı olup sadece bir tanesine dava yöneltilmemektedir.

Soybağının Reddi Davası ve Zamanaşımı

Soybağının reddi davası için kanun bazı süreler öngörmüştür ve bu süreler hak düşürücüdür. Yani bu süre zarfında dava açılmadığı takdirde dava açma hakkı kaybolacaktır.

Koca soybağının reddi davasını, çocuğun doğumunu, baba olmadığını veya annenin başka bir kişi ile cinsel ilişkiye girdiğini öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde açmak zorundadır.

Çocuk ile soybağının reddi davasını, ergin olduğu tarihten başlayarak en geç 1 yıl içinde açmak zorundadır.

Ergin olmayan çocuğa atanacak kayyım tarafından soybağının reddi davası ise, kayyımlık kararının kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 1 yıl içinde davayı açması gerekmektedir.

Diğer ilgililer ve çocuğun babası olduğunu iddia eden kişiler de, kocanın ölümü, ayırt etme gücünü sürekli olarak kaybettiğini veya hakkında gaiplik kararı alındığını öğrenmelerinden itibaren 1 yıl içinde soybağının reddi davası açabilmektedir.

Ancak bu hak düşürücü sürelerin gecikmesinde haklı bir sebep var ise bu sebebin kalkması halinden itibaren 1 yıl içinde ilgililerin dava açması gerekmektedir. Aksi halde dava açma hakkı ortadan kalkacaktır.

Soybağının Reddi Davası ve Yetkili ve Görevli Mahkeme

Bu davada görevli mahkeme Aile mahkemeleridir. Aile Mahkemelerinin olmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemelerinde Aile Mahkemesi sıfatıyla dava görülmektedir. Soybağının reddi davası açılması için yetkili mahkeme ise taraflardan birinin yerleşim yeri mahkemesi veya çocuğun doğduğu yerleşim yeri mahkemesidir.

Soybağının Reddi Davası ve Sonuçları

Soybağının reddine karar verilip kesinleşmesi ile koca ile çocuk arasında doğumla kurulmuş olan soybağı ilişkisi geçmişe etkili olarak ortadan kalkmaktadır. Bunun ile çocuk baba yönünden nesepsiz hale gelmektedir ancak çocuk ile annesi arasındaki soybağı ilişkisi devam etmektedir. Bu karar ile soybağı reddedilen çocuk, annesinin bekârlık hanesine annesinin soyadı ve onun bildireceği baba adı ile tescil edilmektedir.

Bu karar ile kocanın çocuk için yaptığı bakım giderlerini anne veya gerçek babadan sebepsiz zenginleşme ya da vekâletsiz iş görme hükümlerine dayanılarak istenebilmektedir.

Soybağının reddi kararı ile çocuk kendiliğinden genetik olarak tespit edilen babasına bağlanmış olmamaktadır. Bunun içinde yürütülmesi gereken ayrı bir hukuki süreç vardır. Dava sırasında tahlillerle gerçek baba tespit edilse dahi bağlanmamaktadır. Çocuğun genetik babaya bağlanması için gerçek baba tarafından tanınması ya da ayrı bir dava ile babalığa hükmedilmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak, soybağının reddi davasının başarılı bir şekilde yürütülebilmesi için işin uzmanı, tecrübeli ve mevzuata ve sürece hakim bir avukat tarafından gerçekleştirilmesi gerekmektedir.