Haberleşmenin Gizliliğini İhlal Suçu TCK 132

Haberleşme, insanların birbirleriyle çeşitli araçlarla iletişime geçme halidir. T.C. Anayasası’nın 22.maddesinde de herkesin haberleşme hürriyetinin var olduğunu belirtmektedir. Ayrıca kişiler arasındaki haberleşme geçmişten günümüze değişmiştir. Ancak iletişimin kanallarının çeşidinin artması da haberleşmenin gizliliğinin ihlalini daha da önemli hale getirmiştir. Bu bağlamda herkesin haberleşme hakkı olup 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun Özel Hayatın Gizliliğine Karşı Suçlar başlıklı bölümün 132.maddesinde de bu hakkın kullanılmasını ihlal edenlerin cezalandırılması adına haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu ve cezası düzenlenmiştir.

Haberleşme Hakkı

Anayasa’nın 22.maddesinde herkesin haberleşme hürriyetinin var olduğundan bahsetmiştir. Bu bağlamda da haberleşme hakkının nasıl kullanılması gerektiğini de belirtmiştir. Buna göre;

1-Kişiler ya da kurumlarla yapılan iletişim yani haberleşme işlemleri gizlilik esasına sahiptir.

2-Herkesin birbiriyle haberleşmesi engellenemez ve gizlilik esası değiştirilemez. Ancak bazı istisnalarda mevcuttur. Aşağıda belirtilen durumların biri ya da birkaçının varlığı halinde usulüne göre verilmiş hakim kararı ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunda yetkili olarak belirtilmiş kurumun yazılı emri ile istisnai uygulamalar gerçekleştirilebilmektedir. İlgili karar da, yirmi dört saat içerisinde görevli hakimin onayına sunulmalı ve kırk sekiz saat içerisinde de hakim tarafından karara bağlanmak zorundadır.   İstisnai durumlar ise şunlardır;

• a)Milli güvenlik durumunda,
• b)Kamu düzeni halinde,
• c)Suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla,
• d)Genel sağlık ve genel ahlakın korunması durumunda,
• e)Başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması halinde,
• f)Gecikmesinde sakınca bulunan hallerdedir.

3-Ayrıca kanunda belirtilen bazı istisnai kamu ve kuruluşlarının da bu hakkı engellenebilmektedir.

Haberleşmenin Gizliliğini İhlal Suçu Türleri ve Cezası TCK 132

Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu, bir bakıma haberleşme hakkının kullanılmasının engellenmesidir. Hukukumuzda söz konusu suç üç türe ayrılarak incelenmiş ve yaptırıma bağlanmıştır. Bu nedenle;

1-İletişimde taraf olmayan üçüncü bir kişi tarafından haberleşmenin gizliliğinin ihlal edilmesi durumunda faile bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilmektedir. Ayrıca suçun bilişim sistemleri kullanılarak ya da teknolojik aygıtlar kullanılarak işlenmesi halinde yani suçun herhangi bir şekilde kayda alınması halinde ise faile verilecek olan ceza bir kat arttırılarak verilmektedir.

2-Haberleşmenin gizliliği esaslarına aykırı davranarak kişiler arasındaki haberleşme içeriklerini hukuka aykırı olarak kamuoyunun bilgisine sunan, basın, yayın, radyo, televizyon, internet vb. kitle iletişim araçları ile açıklayan kişiye iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilmektedir.

3-İletişimin taraflarından birisinin kendisiyle yapılan haberleşmenin içeriğini diğer tarafın rızası olmadan hukuka aykırı olarak kamuoyunun bilgisine sunan ya da basın yayın yoluyla açıklayan kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmaktadır.

Ayrıca söz konusu suçun üç şeklini de işleyen fail bir tüzel kişi ise, kanunda belirtilen tüzel kişilere özgü güvenlik tedbiri uygulanmaktadır.

TCK 132 Suçunun Özellikleri

TCK 132 Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçunun gerçekleşip gerçekleşmediğinin tespitinde bazı unsurlara da dikkat etmek gerekmektedir. Bu durumlar ise şunlardır;

1. Bu suç ile haberleşme hürriyeti, iletişim özgürlüğü, haberleşme hakkı, özel hayatın gizliliği, gizli alan mahremiyeti kavramları korunmaktadır.
2. Haberleşmenin gizliliği kavramından anlaşılması gereken, kişiler arasında bir haberleşmenin gerçekleştiği, bir bilgi veya verinin aktarıldığı hususu hem de bunun içeriğinin gizli olma durumudur.
3. Haberleşme birçok yol ile yapılmaktadır. Haberleşme, mektupla, telefonla, telgrafla, elektronik posta yolu ile yapılabilmektedir. Önemli olan haberleşmenin hangi araçla yapıldığı değil, belirli kişiler arasında yapılmasıdır.
4. Söz konusu suç, dinlemek veya okumak şeklinde ihlal edilmektedir. Konuşulanların veya yazılanların kayda alınması şeklinde yapılması durumu ise faile verilecek olan cezayı arttırıcı nedenlerdendir.
5. Belirli kişiler arasındaki haberleşmenin içeriğinin öğrenilme anından itibaren suç işlenmiş olmaktadır.
6. Söz konusu suç fail tarafından bilerek ve isteyerek işlenmektedir.
7. Haberleşmenin gizliliğinin ihlalinin kaç kişi arasında gerçekleşmiş olduğunun söz konusu suçun oluşması açısından bir önemi bulunmamaktadır.
8. Ayrıca gizliliğin ihlal edilmiş olması şarttır. Bunun yanında mağdurun zararının oluşması önemli değildir.

TCK 132 Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçunun faili, yukarıda belirtilen birinci ve ikinci hallerde haberleşmenin tarafı olmayan herhangi bir üçüncü kişidir ve bu kişiler tarafından söz konusu suç işlenebilmektedir. Bunun yanında failin kamu görevlisi olması halinde ise verilecek olan ceza arttırılarak verilmektedir. Bu durumda failin suçu kamu görevi sırasında işlemesi de şart değildir. Sadece kamu görevinin verdiği yetkiyi kötüye kullanması yeterlidir. Ayrıca yukarıda belirtilen suçun üçüncü halde ise fail, haberleşmenin taraflarından bir tanesidir.

Suçun yukarıda belirtilen birinci ve ikinci hallerinde mağdur, haberleşmenin taraflarıdır. Suçun üçüncü halinde ise mağdur, haberleşmenin diğer tarafı yani suçu işlemeyen ve haberleşmenin taraflarından olan kişidir.

Haberleşmenin Gizliliğini İhlal Suçunun İşlendiği ve İşlenmediği Bazı Haller

Kanunda belirtilen haberleşmenin gizliliğinin ihlali suçunun işlendiği hallere örnek vermek gerekirse;

• İki kişinin herkesin görülebileceği bir internet platformunda karşılıklı olarak yazışması zaten açık bir haberleşme türü olduğundan söz konusu suç işlenmemektedir.
• Kişiler arasındaki haberleşme niteliği taşımayan konuşmalar, üçüncü kişiler tarafından kulak misafiri olunması halinde söz konusu suç oluşmamaktadır. Ancak kanunlarda yer alan özel hayatın gizliliğini ihlal suçu açısından değerlendirilebilmektedir.
• Herhangi bir kargo şirketi aracılığıyla gönderilen paketlerin açılarak içerisindeki evrakların okunması, videoların izlenmesi ya da dinlenilmesi hallerinde bu suç oluşmaktadır. Ancak paketin içerisinde yiyecek ya da içecek gibi şeylerin var olması halinde ise bu suç oluşmamaktadır.
• Dijital ortamda isteyenin rahatça katılabileceği chat odalarında haberleşmelerin ele geçirilmesi ya da kaydedilmesi söz konusu suçu oluşturmamaktadır.
• Anne ve babanın çocuklarının mektuplarını okuması, hükümlülere gelen mektupların idare tarafından okunması ve hükümlülerin telefon görüşmelerinin idare tarafından dinlenmesi hallerinde söz konusu suç oluşmamaktadır.
• Kişinin adına gönderilen banka hesap ekstreleri ve faturaların açılması halinde ise söz konusu suç oluşmaktadır.

Haberleşmenin Gizliliğini İhlal Suçu Şikayeti

Bu suçun her şekli, soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı suçlardandır. Bu nedenle suçtan zarar gören kişi ya da mağdur, söz konusu suça yönelik eylemi ve suçu işleyen kişiyi öğrenmesinden itibaren altı aylık hak düşürücü süre içerisinde ilgili Cumhuriyet Savcılığı’na şikayette ya da suç duyurusunda bulunabilmektedir. Ancak fail, mağdur ya da suçtan zarar gören ile uzlaşması halinde ilgili şikayet düşmekte ve fail cezalandırılmamaktadır.

Suçun birinci ve üçüncü hallerinde fail hakkında ilgili ceza davası açıldığında görevli mahkeme Sulh Ceza Hakimliği iken suçun ikinci halinde görevli mahkeme ise Asliye Ceza Mahkemesi’dir.