Dolandırıcılık Suçu TCK 157-158

Dolandırıcılık suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun malvarlığına karşı suçlar başlıklı bölümünün 157. maddesinde tanımlanmıştır. 158. maddesinde de daha fazla cezayı gerektiren biçimi olan nitelikli dolandırıcılık suçu hali düzenlemektedir.

Dolandırıcılık Suçu ve Türleri (TCK 157, 158)

Dolandırıcılık suçu, mağdurun ya da üçüncü bir kişinin maruz kaldığı aldatılma ve hileye uğramanın hangi şekilde ve hangi araçlarla yapılması açısından basit ve nitelikli olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bu ayrımla birlikte de suçu işleyen kimseye verilecek olan cezada farklılık göstermektedir. Böylece bu suçun türleri şunlardır;

1-Basit Dolandırıcılık Suçu TCK 157

Temel şeklidir. Mağdurun hileli davranışlarla aldatılıp bunun sonucunda da mağdurum malvarlığında azalma yaşanması yanında bunun suç işleyenin lehine ya da başka bir üçüncü kişinin lehine olarak da malvarlığında artış olması şeklindeki suç tipidir.

2-Nitelikli Dolandırıcılık Suçu TCK 158

Suçu işleyen kimsenin ayıca kanunda özellikle belirtilen bazı hallerle birlikte bu suçu işlemesi halinde nitelikli dolandırıcılık suçu işlediği varsayılmaktadır. Ayrıca suçun nitelikli halini işleyen kimse, bu suçu işlerken başka araçları da suçun işlenmesine alet etmesinden dolayı suçun basit haline oranla daha fazla ceza almaktadır. Kanunda belirtilen nitelikli dolandırıcılık suçu halleri ise şunlardır;

• a) Bir kimsenin dinî inanç ve duygularının istismar edilerek işlenmesi halinde,
• b) Bir kimsenin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanılarak işlenmesi halinde,
• c) Bir kimsenin algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanılarak işlenmesi halinde,
• d) Bir kimseye karşı bu suç işlenirken kamu kurum ve kuruluşların, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerin araç olarak kullanıldığı hallerde,
• e) Kamu kurum ve kuruluşların zararına yönelik olarak işlenmesi halinde,
• f) Bir kimseye karşı suç işlenirken bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının vasıtasıyla olması halinde,
• g) Bir kimseye karşı basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanılarak işlenmesi halinde,
• h) İşleyenin tacir veya şirket yöneticisi ya da şirket adına hareket eden kişi olup ticari faaliyetleri sırasında; kooperatif yöneticisi olup kooperatifin faaliyeti kapsamında işlemesi halinde,
• i) İşleyenin serbest meslek sahibi kişi olması ve mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güveni kötüye kullanarak işlemesi halinde,
• j) İşleyenin banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlayarak işlemesi halinde,
• k) Bir kimsenin sigorta bedelini almak amacıyla işlenmesi halinde,
• l) Bir kimseyi kamu görevlileriyle ilişkisi olduğu ve onlarca hatırı sayılır olduğundan bahisle ve belli bir işinin gördürüleceği vaadiyle aldatarak işlenmesi haliyledir.

Dolandırıcılık Suçu ve Unsurları

Dolandırıcılık suçu TCK 157, 158 türlerinin oluşabilmesi ve suç ile ilgili soruşturma gerçekleştirilip ceza davası açılması için genel itibariyle yaşanılan olayda bulunması gereken unsurlar mevcuttur. Böylelikle suçun oluşabilmesi için gerekli unsurlar şunlardır;

1. Konusu; taşınır, taşınmaz ve ekonomik değer ifade eden (alacak hakkı gibi) varlıklar olmaktadır.
2. Fail, sadece eylemini gerçekleştirirken istemesi ve bilmesi yeterli olmayıp bunun yanında bir kimseyi aldatmayı, aldatma sonucunda malvarlığında lehine yönelik bir artma oluşmasını da istemesi ve bilmesi gerekmektedir.
3. Mağduru, suçun kendisine yöneltilerek malvarlığında azalma meydana gelen gerçek veya tüzel kişi olan herkes olabilmektedir.
4. İçindeki hilenin belli bir ağırlıkta olması aranmamaktadır. Yani hileli davranışın karşı tarafı kandırmaya elverişli olup olmadığını araştırmaya gerek yoktur.  Asıl önemli olan, karşı tarafın aldatılmasıdır.

Basit ve Nitelikli Dolandırıcılık Suçu ve Cezası 

Türleriyle bağlantılı olarak verilecek olan ceza da farklılık göstermektedir. Basit dolandırıcılık suçu için verilecek olan ceza bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıdır. Nitelikli dolandırıcılık suçu için verilecek olan ceza ise iki yıldan yedi yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıdır.

Kanunda belirtilen bazı hallerin varlığı hallerinde de verilecek olan ceza üç yıl hapis cezasından ve bu suçun işlenmesiyle elde edilen menfaatin iki katından fazla olarak adli para cezası verilmesi gerekmektedir. Kanunda belirtilen bu haller, nitelikli hallerinin e, f,j ve k bentlerinde belirtilen nitelikli dolandırıcılık suçu hallerdir.

Dolandırıcılık suçu Türk Ceza Kanunu 157, 158 için verilecek olan ceza kanunda belirtilen bazı hallerin varlığı halinde arttırılmasının yanı sıra bazı hallerin varlığı halinde de indirilmekte veya ceza verilmemektedir. Bu durumlar şunlardır;

1. Mağduru; failin hakkında ayrılık kararı verilmemiş eşi, üstsoy veya altsoyu veya bu derecede kayın hısımlarından biri veya evlat edinen veya evlatlığı, aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerinden biri olması halinde, işleyene ceza verilmemektedir.
2. Bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil etmek amacıyla işlenmesi durumunda mağdurun şikâyeti ile soruşturulma işlemleri ile gerçekleştirilmektedir. Ayrıca bu suçu işleyen kimseye de altı aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası verilmektedir.

Dolandırıcılık Suçu ve Şikâyet

Genel itibariyle bu suça ilişkin şikâyetin ilgili Cumhuriyet Savcılığı’na ulaşması ile kendiliğinden ve herhangi bir süreye bağlı olmadan soruşturulmakta ve ilgili ceza davası açılmaktadır.

TCK 157 de belirtilen suçun basit hali ile ilgili açılan davalarda temel görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi’dir. Ancak TCK 158 de belirtilen nitelikli dolandırıcılık suçu için açılan davalarda Ağır Ceza Mahkemesi görevli olmaktadır.

Sonuç olarak, “dolandırıldım ne yapmalıyım?” diyerek dolandırıcılık suçu mağduru ya da dolandırıcılık nedeni ile soruşturma sonucu dolandırıcılık suçu faili olduğunuzu düşündüğünüz durumlarda başarılı ve mevzuata hâkim bir ceza avukatına veya ağır ceza avukatına başvurarak sorunların en başından çözümünü sağlayabileceğiniz gibi başka herhangi bir hukuki zarar oluşmasını da engelleyebileceksinizdir.